zondag 24 augustus 2014

Voorproefje Theaterspektakel Het pauperparadijs in Veenhuizen

Gisteravond kunnen genieten van de opwarmer, het voorproefje, van het Theaterspektakel Het Pauperparadijs in Veenhuizen. Dit spektakel is in volle voorbereiding en wordt gespeeld op de binnenplaats van het Gevangenismuseum in de zomer van 2015. Let op: is nu al een aanrader!
Gisteravond genieten met een concert in twee delen van het NNO, klassiek en filmmuziek. Heerlijk op de koude zomeravond (maar gelukkig droog) ... en het openingsnummer van het nieuwe theaterspektakel of pauperopera - Het Rad. Een mooi opzwepend nummer, dat belooft wat.



donderdag 21 augustus 2014

Fort voor het water - Jeroen van Westen

Landschapskunst om de hoek: niet ver van Emmen, tussen de dorpen Roswinkel en Emmer-Compascuum is in 2000 het landart kunstwerk Fort voor het water gerealiseerd. Mooi aan de rand van de meanderende Runde. Dit werk van kunstenaar Jeroen van Westen is tussen 1996 en 2000 ontwikkeld.







Tekst van Jeroen van Westen
Een portret van het nu vrijwel verdwenen hoogveen, daar waar tot ongeveer 1920 de Roswinkeler schans was gelegen. Ten tijde van de aanleg van deze schans was er sprake van bedreiging door een vijand. De vijand is er niet meer, wel is er een slachtoffer na het afgraven van het veen: water.
Nu de spons van het hoogveen er niet meer is, en de landbouw het waterpeil afdwingt, is de waterkwaliteit in het gebied enorm teruggelopen, is water vrijwel onzichtbaar geworden. In het plan ‘Was getekend, de Runde’ wordt een waterloop voorgesteld waarin gebiedseigen water een bedding volgt op basis van verdwenen en nog levende verhalen en verlangens. Het Fort voor het Water nodigt deze nieuwe waterloop uit, koestert, en voedt. Het Fort is een plaats waar feesten gegeven kunnen worden, theater gespeeld, performances gehouden: alles midden in een hoopvol landschap.  

Tekst WikiPedia
Het Fort voor het water is een kunstwerk, een vorm van land art, van Jeroen van Westen, gelegen tussen Emmer-Compascuum en Roswinkel. Het maakt deel uit van het kunstproject Was getekend, de Runde en vormde in 2005 het enige gerealiseerde kunstwerk ervan. Het ligt in een, in het kader van dit kunstwerk aangelegde, meander van de Nieuwe Runde. Het kunstwerk bestaat uit de volgende elementen: aarde, water, cortenstaal, lexaanplaten, waterpomp en een knuppelpad.

Fort voor het water ligt op de plaats van het voormalige Fort Roswinkel dat deel uitmaakte van de verdedigingslinie in het Bourtangermoeras. De naam van het kunstwerk en de wallen die het omgeven verwijzen naar dit voormalige fort.

Binnen de wallen liggen ijzeren platen met daarop woorden die bij het veengebied horen, zoals verdwijnende dialectwoorden en woorden die de maaginhoud benoemen van het veenlijk van Erica, die voornamelijk bestond uit de resten van planten en dieren van het toenmalige veengebied. Het kunstwerk is te gebruiken als openluchttheater. Bij het waterschap kan men volgens het begeleidende informatiebord hiervoor toestemming vragen.




Landart in Flevoland 6 - Exposure van Antony Gormley

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

Exposure van Antony Gormley





Tekst van Flevoland Erfgoed

Op de strekdam bij de Houtribsluizen in Lelystad, op de grens van water en nieuw landis in de zomer van 2010 het zesde landschapskunstwerk van Flevoland geplaatst. Het kunstwerk Exposure, ook wel de hurkende man genoemd, is ontworpen door de Engelse kunstenaar Antony Gormley. Het 26 m. hoge kunstwerk is gebouwd op de werkplaats van de firma Had Fab Ltd in Schotland. Gormley heeft  voor dit bedrijf gekozen omdat de constructie van het kunstwerk doet denken aan een elektriciteitsmast, dat tot de hoofdtaak van de firma behoort. 'Exposure' bestaat uit 1800 unieke profielen van thermisch verzinkt staal. Het verzinken van staal zorgt ervoor dat het materiaal langer houdbaar en dus duurzaam is. Voor het vervoer van het 60.000 kilo wegende kunstwerk naar Nederland zijn zeven vrachtwagens nodig.

In 2001 kreeg de gemeente Lelystad van de Provincie Flevoland geld om een kunstwerk aan te kopen. De gemeente Lelystad besloot na de oriëntatiefase in 2005 een opdracht te verstrekken aan Antony Gormley voor het ontwerpen van een landschapskunstwerk in een stedelijke omgeving voor Lelystad.

Het definitieve ontwerp werd door Gormley in 2007 aan Lelystad aangeboden en vervolgens werd eind 2007 het proces van de uitvoering in gang gezet. Voordat tot uitvoering kon worden overgegaan zijn diverse aspecten van het ontwerp getoetst. Zo mag bijvoorbeeld de constructie van de strekdam niet worden aangetast en moest rekening worden gehouden met de windbelasting op het kunstwerk, zonder dat de open structuur van het ontwerp teveel zou worden aangetast. Ook de constructie van het kunstwerk dat met een zeer geavanceerd softwareprogramma is ontworpen zelf moest worden getest. Omdat de aanvraag voor de bouwvergunning van de sculptuur op de strekdam tot januari 2009 heeft geduurd, kon het productieproces van Exposure pas in februari 2009 van start gaan. In de zomer van 2009 is de fundering van 8 prefab betonplaten en 24 betonkolommen op de strekdam aangebracht.

Gormley maakt voor zijn ontwerpen eerst schetsen, tekeningen en computermodellen en bedenkt vervolgens een verhaal bij het kunstwerk. Gefascineerd door de maakbaarheid van de nieuwe polder liet Gormley zich voor dit gigantische kunstwerk inspireren door her maagdelijke landschap. Iets te kunnen scheppen zonder verwijzing naar de historie van de locatie maakt Flevoland voor hem een bijzondere plek.

Gormley neemt vaak de meest basale kunstvorm tot uitgangspunt voor zijn werk: het afbeelden van de mens, waarbij hij de verhouding van zijn eigen lichaam tot de omringende ruimte als uitgangspunt heeft genomen. “Ik probeer elke keer weer uit te werken hoe we een lichaam opnieuw uit kunnen vinden niet als ding, maar als plek. Hoe kunnen we de realiteit tussen ruimte en massa zien? Want dat is de richting die Lelystad me opstuurt”. Gormley zag het als uitdaging een kunstwerk te creëren dat van afstand als duidelijke vorm te definiëren is, maar tegelijkertijd lokt als bestemming. Van veraf is 'Exposure' duidelijk herkennen als transparante menselijke vorm. Hoe dichterbij het werk hoe abstracter.

De kunstenaar zelf heeft het kunstwerk op 17 september 2010, in samenwerking met gedeputeerde R. van Diessen van de provincie Flevoland en wethouder J. Fackeldey van Lelystad, onthuld.

Bron: Exposure, uitgave Gemeente Lelystad, 2009 en Stadsbulletin 28 mei 2010. Anthony Gormley in Kunstland van de Avro, 16 mei 2009.


Antony Mark David Gormley is op 30 augustus 1950 geboren in Hampstead (Groot-Brittannië).

Gormley groeide op in Hampstead. Hij studeerde van 1968 tot 1971 archeologie, antropologie en kunstgeschiedenis aan het Trinity College, Cambridge, waarna hij naar India en Sri Lanka ging om zich te verdiepen in het Boeddhisme. Teruggekeerd in Londen, drie jaar later in 1974, zette Gormley zijn studie voort aan de Central School of Art (nu bekend als Central Saint Martins College of Art and Design) en het Goldsmiths College, deed een postgraduate studie beeldhouwkunst tussen 1977 en 1979 aan de Slade School of Art, University College London.

Gormley woont en werkt in Londen en wordt gerekend tot de top  van de hedendaagse beeldend kunstenaars. Gedurende de laatste 25 jaar heeft Antony Gormley de menselijke figuur in de beeldhouwkunst een nieuwe betekenis gegeven, waarbij hij de verhoudingen van zijn eigen lichaam als uitgangspunt heeft genomen. Zijn meest bekende werken zijn: Angel of the North, een enorme sculptuur bestemd voor de openbare ruimte, als landmark in Gateshead, waartoe opdracht werd gegeven in 1995 en geplaatst in 1998 en Another Place (1997), bestaande uit meerdere figuren, op Crosby Beach bij Liverpool.


Landart in Flevoland 5 - Polderland garden of Love and Fire van Daniel Liebeskind

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

Polderland garden of Love and Fire van Daniel Liebeskind
Helaas verkeerd het kunstwerk in slecht onderhouden staat.




Tekst van Flevoland Erfgoed

In Pampushout ligt het landschapskunstwerk ‘Polderland Garden of Love and Fire'. Het is ontworpen door architect Daniel Libeskind. Libeskind heeft met kanalen en wandelpaden ingegrepen in de natuur en maakte een tuin voor meditatie. Hij ontwikkelde het idee voor de tuin naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Fuente’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, georganiseerd in 1991 ter ere van de vierhonderdste sterfdag van de Spaanse dichter-mysticus Juan de la Cruz . Het kunstwerk verwijst naar een gedicht van De la Cruz, 'De levende vlam van de liefde'.

Daniel Libeskind bouwde het kunstwerk op uit vijf lijnen. Drie smalle kanalen verbinden denkbeeldig de drie Europese steden  Almere, de locatie van het kunstwerk, Berlijn, de woonplaats van Libeskind en Salamanca, de geboortestad van Juan de la Cruz. De drie kanalen worden doorsneden door een betonnen strip waarop in het grind een labyrintachtige aluminium sculptuur geplaatst is. De sculptuur symboliseert het zoeken naar de zin van het menselijk bestaan. De vijfde lijn is een wandelpad met bruggen over de kanalen.

Lijnen spelen een belangrijke rol in het werk van Libeskind. De lijn staat voor de grens maar tegelijkertijd voor de verbinding. Zo verbeeld de lijn onder meer de onderlinge relaties tussen mensen en instellingen in de samenleving. Polderland Garden of Love and Fire’ is een plek om te reflecteren op het verleden en te dromen over een betere toekomst.

Daniel Libeskind is op 12 mei 1946 in het Poolse Łódź geboren uit een huwelijk van twee Joodse Holocaust-overlevenden. In 1957 vertrokken zij naar Israël. In 1960 emigreerde de familie naar de Verenigde Staten, waar Libeskind vijf jaar later Amerikaans staatsburger werd. Hij studeerde muziek in Israël en New York, stond als accordeonvirtuoos op de bühne en verliet vervolgens de muziek om architect te worden. Van 1965 – 1970 studeerde Libeskind architectuur aan de Cooper Union School for Architecture in New York en van 1970 – 1972 geschiedenis en architectuurtheorie aan de Universiteit van Essex in Engeland, Groot Brittannië. Sinds 1989 woont en werkt Daniel Libeskind in Berlijn. Libeskind laat zich in zijn werk vaak inspireren door de schilderkunst, de muziek en de wiskunde, maar ook door de historische context van een locatie. In veel van zijn werk speelt de leegte, het niet-aanwezige een grote rol. Libeskind is gefascineerd door de lijn, niet alleen als geometrisch principe maar ook als een uitdrukking van de loop van het leven. Hij ontwierp onder meer het Jüdisches Museum Berlin en het Imperial War Museum te Salford (GB). Ook ontwierp hij voor het Royal Ontario Museum in Canada het Michael Lee-Chin Crystal. Met zijn reputatie als architect van het gedenken was Libeskind de aangewezen man om het World Trade Centre te herbouwen. Op voorspraak van Gouverneur Pataki won hij de prijsvraag uiteindelijk ook, hoewel de jury in eerste instantie voor Ravel Viñoly koos. Het hoofdgebouw, de Freedom Tower, wordt een toren van 514 meter hoog. Het wordt de eerste keer dat Libeskind zich aan een wolkenkrabber waagt. In 1989 heeft hij op verzoek van de gemeente Groningen het masterplan ontworpen voor het project Stadsmarkering, ter gelegenheid van het 950-jarig bestaan van de stad Groningen in 1990. Van tien ontwerpers, onder wie ook Libeskind, zijn rond en in de stad werken geplaatst. Van Libeskind is in 1997 bij Almere het landschapskunstwerk Polderland Garden of Love and Fire onthult.

zondag 17 augustus 2014

Landart in Flevoland 4 - De Groene Kathedraal - Marinus Boezem

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

De Groene Kathedraal - Marinus Boezem






Tekst van Flevoland Erfgoed

In 1979 diende Marinus Boezem bij het toenmalige Ministerie van CRM een verzoek in om ergens in de IJsselmeerpolders een Gotisch Groeiproject te realiseren. In eerste instantie hield de Rijksdienst te boot af. Uiteindelijk besloot de dienst in 1986 grond in Zuidelijk Flevoland ter beschikking te stellen voor het project. In overleg met de gemeente Almere werd een kavel tussen de Hoge Vaart en de Tureluurweg als groeiplaats voor de kathedraal aangewezen.

Boezem baseerde zijn Groene Kathedraal op de13e eeuwse  Notre-Dame van Reims, één van de beroemdste voorbeelden van de Franse gotiek. Het model van de kathedraal is door Boezem gekozen, omdat hij haar ziet als een hoogtepunt van een door de mens geconstrueerde ruimte.

In april 1987 werden 178 Italiaanse populieren gepland, samen vormen zij de plattegrond van De Groene Kathedraal. De betonnen paden weerspiegelen de kruisribben van de gotische gewelven. De populieren staan voor de zuilen. Elke populier wordt door schelpen omringd, als herinnering aan de golven die hier voor de inpoldering spoelden. Tussen de bomen is gras ingezaaid om de plattegrond beter te laten uitkomen. In 1996 waren de populieren zo hoog dat De Groene Kathedraal opengesteld kon worden voor publiek. De populieren bereikte omstreeks 2006 hun maximale hoogte van ongeveer 30 meter, bijna net zo hoog als de kathedraal van Reims.

In de buurt van De Groene Kathedraal is een contra kathedraal gemaakt. De omtrek van de plattegrond is uitgespaard in eiken- en beukenhagen. Als de populieren na enkele tientallen jaren afsterven en De Groene Kathedraal langzaam tot ruïne vervalt, zal de tweede kathedraal de opvolger van de eerste worden.

Marinus Boezem werd op 28 januari 1938 in Leerdam geboren. In 1954 ging Boezem naar de Vrije Academie Artibus, in Utrecht. Na een jaar stapt hij over naar de Vrije Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag.

Eind jaren vijftig van de twintigste eeuw was Boezem actief als tekenaar en kunstschilder. Samen met Ger van Elk en Jan Dibbets was Boezem eind jaren zestig vertegenwoordiger van de conceptuele kunst. Alles kan kunst zijn. Graag werkte hij met bekende beelden, zoals de kathedraal. Dit is één van de terugkerende gegevens in zijn werk, dat staat voor de perfecte architectonische ruimte en het begin van de groei van de Europese cultuur. Boezem gebruikt dit als podium om zijn hedendaagse ideeën gestalte te geven.



Landart in Flevoland 3 - Sea Level van Richard Serra

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

Sea Level - Richard Serra.
Prachtig werk in beton - hoewel we vooral het werk in Cortenstaal van Serra kennen.








Tekst van Flevoland Erfgoed

Het landschapskunstwerk 'Sea Level' van de Amerikaanse kunstenaar Richard Serra is het eerste kunstwerk dat aan landschapspark De Wetering in 1996 is toegevoegd. De kunstenaar heeft gebruik gemaakt van de oostelijke- en westelijke oever van de watergang in het landschapspark, door aan weerszijde in elkaars verlengde een grijze muur te plaatsen die alleen doorsneden wordt door het water. De twee betonnen muren zijn elk 25 cm dik en 200 meter lang. De top van de muur geeft aan wat ooit het zeeniveau was. De kunstenaar verwijst met de hoogte van de muren naar het feit dat Zeewolde op de zeebodem is gebouwd. Waren de dijken er niet geweest dan zou het dorp tot aan de bovenrand van Serra's kunstwerk onder water staan. De beide onderranden van de muren lopen schuin op- dan wel af. Daardoor lijken de muren de hellende oevers te doorsnijden. Lopend langs de muren kan de beschouwer 'het benauwde gevoel van het je onder de zeespiegel bevinden', dan wel 'het bevrijdende gevoel je boven de zeespiegel te begeven', ervaren.

'Sea Level' is het grootste werk van Richard Serra in Europa.

Richard Serra is in 1939 in San Francisco ( USA) geboren. Van 1957 tot 1961 studeerde hij aan de University of California, Berkeley, Santa barbara. Daarna vervolgde hij zijn studie van 1961 – 1964 aan de Yale University, New Haven, Connecticut. Vervolgens studeerde hij achtereenvolgens 2 jaar in Parijs en Florence.


De Amerikaan Richard Serra is vooral bekend geworden als minimalistisch beeldhouwer, wiens werken de grens met architectuur raken. Zijn enorme staalplaten, die hij zo tegen elkaar plaatst dat ze elkaar in evenwicht houden en de toeschouwer het gevoel krijgt dat hij elk moment verpletterd kan worden, zijn wereld beroemd. Met zijn reusachtige sculpturen vormt en manipuleert hij de ruimte. Het werk is een middel om een bestaande omgeving opnieuw in te delen en tegelijk te ordenen.

donderdag 14 augustus 2014

Landart in Flevoland 2 - Aardzee van Piet Slegers

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

Kunstwerk Aardzee van Piet Slegers.
In de ´middle of nowhere´ van het polderland ...




Tekst van Flevoland Erfgoed

Aan de Vogelweg, tussen Lelystad en Almere, ligt één van de grootste kunstwerken van Nederland. In 1976 vroeg het voormalig Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk vijfentwintig jonge kunstenaars een ruimtelijk object te ontwerpen voor de openbare ruimte van Flevoland. Twee van deze ontwerpen werden uiteindelijk gerealiseerd, het tijdelijke kunstproject de ‘Schuilhutten’ (1977 - 1979) van Krijn Giezen en ‘De Aardzee’ van Piet Slegers.

In 1979 werd met de uitvoering begonnen. Tijdens de werkzaamheden moest Slegers het ontwerp op onderdelen bijstellen maar uiteindelijk leidde de samenwerking tussen de kunstenaar en de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders tot de huidige vorm van het landschapskunstwerk dat in 1982 werd voltooid. De maatvoering van het kunstwerk is afgestemd op de schaal van een landbouwkavel, namelijk 100 x 500 meter (5 ha).

Slegers vond zijn inspiratie in de drooggelegde polder. In deze sculptuur heeft Piet Slegers weergegeven hoe hij de overwinning van het land op het water heeft ervaren. Met aarde, gras, schelpen en bakstenen heeft de kunstenaar het stollen van de beweging van de oude zeebodem willen vast leggen. De gestolde beweging is te ervaren door tussen de aarden wallen over het gras te lopen. Achter elke aardheuvel wacht een nieuwe verassing. Een schelpenpad voert je al zigzaggend naar een vijver die de wal onderbreekt. Daar kan het water uit de Lepelaarstocht het kunstwerk binnen stromen. De waterpartij vormt het enige horizontale vlak in het dynamische land-art object.

'De Aardzee' is door Slegers bedoeld als pleisterplaats, een beschutte plaats in het midden van de polder. Een bijzonder kunstwerk. Zelden zal in een landschapskunstwerk de achterliggende gedachte zo goed in het terrein zijn overgebracht. Het verhaal van de zee die tot rust is gekomen in de gestolde aardmassa’s wordt hier op indringende wijze verteld.

Kunstenaar

Petrus Alphonsius Maria (Piet) Slegers is op 13 juli 1927 geboren in Mierlo. Hij is aan de kunstacademie van Arnhem opgeleid als klassiek beeldhouwer. In het begin van zijn loopbaan werkte Slegers traditioneel figuratief in brons en steen. Eind jaren vijftig begon hij met abstract ruimtelijk werk en in 1969 stapte hij over op roestvrij staal om nog veel lichter en luchtiger te kunnen werken.

Over zijn werk zegt hij: "Ik ben door het licht gegrepen. Het gaat in mijn werk om de inslag van het licht, om de weerkaatsing die overgaat op de aarde en zich verbindt met de aarde. Het gaat erom dat je als beeldhouwer de natuur begrijpt, dat je licht begrijpt. Licht is het belangrijkste. Waar licht komt is karakter. Bovendien is het positief om ergens licht op te leggen. Daar werk ik graag mee. In de jaren zestig kwam de vraag op: waarom zouden beeldhouwers niet een kunstwerk kunnen maken in een landschap. Ik was al bezig los te komen, om ruimtes te maken met kunst. Toen ik jong was dacht ik al waarom zou je als beeldhouwer niet een heel landschap kunnen maken. Ik wil nieuwe ruimte maken, een soort kosmische spanning".



Landart in Flevoland - 1 Robert Morris - Observatorium

Het stond al jaren op het verlanglijstje: de landart kunstwerken van de provincie Flevoland eens in het echt zien. Ik ken ze al jaren vanaf de foto's en internet. Maar afgelopen dinsdag ben ik er met een groepje medewerkers van de Provincie Drenthe en onder de begeleiding van Sophie van Steenderen van DestinationArt dan eindelijk geweest. Prachtig om ze te 'beleven', voorzien van alle informatie die de kunstwerken nog interessanter maken en niet te vergeten met de 'collega's voor één dag' die ook zeer geïnteresseerd waren.

Het oudste werk is van Robert Morris - Observatorium.




Tekst van Flevoland Erfgoed

Robert Morris heeft zich voor deze landschapskunst laten inspireren door de monumentale bouwwerken van soms duizend jaar oud, zoals Stonehenge. Midden in de polder heeft hij een bijzondere plek gemaakt, waar je de kosmos intens kan beleven. Het object geeft nauwkeurig de zonnewende aan. Het bestaat uit twee concentrische aardcirkels omgeven door graswallen. Staand binnen deze wallen, met de rug naar de ingang, zie je drie vizieren. De vizieren zijn in de graswallen uitgespaard. Het vizier op het oosten laat de zonsopgang op de ochtend van de eerste lente- en herfstdag zien. De zonsopgang, zichtbaar door het noordoostelijke vizier, luidt de zomer in, en het vizier in het zuidoosten de winter. Het vizier voor de lente- en herfstwende bestaat uit twee staalplaten en de vizieren voor de zomer- en winterwende worden gevormd door natuursteen brokken.

Doordat de binnenwand van de binnenste ring bekleed is met hardhout ontstaat een buitengewone akoestische effect. Je hoort, als je exact in het midden van de ring gaat staan, een echo die luider lijkt dan het originele geluid.

Dit is het tweede observatorium dat Morris gebouwd heeft. In 1971 heeft hij voor de kunstmanifestatie Sonsbeek buiten de perken op een terrein in Santpoort-Velzen de eerste, kleinere, versie gebouwd. In het najaar van 1971 werd het door bulldozers met de grond gelijk gemaakt. Augustus 1973 kreeg Morris van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders  6 ha. land toegewezen voor de herbouw van het observatorium. In 1977 is het Observatorium, onder leiding van de Robbert Morris, herbouwd bij Lelystad. In de nieuwe situatie heeft de kunstenaar de afmetingen aangepast aan de veel grootschaliger situatie in de Flevopolder. De diameter van het gehele complex is ruim 91 meter, de grootste hoogte van de wallen is 3,80 m.

Bij de aanleg lag dit monumentale werk vrij in de ruimte met zichtlijnen die ver over het polderlandschap reikten. Door de aanleg van de Hanzelijn en de nieuwe weg naar Dronten is het werk enigszins geïsoleerd komen te liggen en zijn de zichtlijnen vanuit het kunstwerk danig verstoord door treinverkeer, elektriciteitsmasten en bebouwing. 

Kunstenaar

Robert Morris werd op 9 februari 1931 in Kansas City, USA, geboren. Hij werd kunstenaar en kunstcriticus na een technische studie aan het Hunter College in New York. Hij geldt als pionier van de minimal- en process art en heeft mede door zijn theoretische opvatting een invloedrijke positie verworven. Overeenkomstig de principes van de minimal art zijn vorm, maat, proportie en onderlinge plaatsing in de ruimte cruciaal. Vanaf 1967/1968 construeert hij earth works (land art), zoals  Observatorium 2 (1977, Oostelijk Flevoland). In de jaren zeventig bouwt Morris een aantal labyrinten met als doel een onderzoek naar de relatie tussen architectuur en sculptuur.


maandag 4 augustus 2014

Jan Kroes bouwt nu kunstwerk in Londen

Enkele maanden na het opleveren van het kunstwerk GreenArtSpot Driftplein in Dalen vertrekt bouwer Jan Kroes uit Zweeloo nu naar Londen. Kunstenaarsgroep Observatorium uit Rotterdam was zo tevreden over de 'Dalense' samenwerking voor Natuurkunst Drenthe dat ze vaker met jan willen samenwerken.
Het Londense project wordt op dit moment in Zweeloo voorbereid, samen met zijn zoon en drie Londense studenten - straks wordt het opgebouwd in Londen zelf in het Olympic Park.


Jan Kroes met de proefopstelling in Zweeloo - foto RTV Drenthe


Met zoon Jelle-Jan en de drie Londense studenten - foto Dagblad van het Noorden



Artikel uit Zweeloo Digitaal:

Jan Kroes uit Zweeloo zet een kunstwerk neer in Londen

In het Queen Elisabeth Olympic Park om precies te zijn. Dit park was de hoofdlocatie van de Olympische Zomerspelen 2012 en wordt nu omgevormd tot een van de grootste stadsparken in Europa. Ruud Reutelingsperger van de kunstenaarsgroep Observatorium uit Rotterdam benaderde Jan Kroes voor de uitvoering van een kunstproject in dit park in Londen. Het Observatorium deed het ontwerp en de Houtzagerij & Bouwbedrijf van Jan Kroes uit Zweeloo voert dit project uit.

Het park wordt “teruggegeven” aan de Londenaren en om die reden wordt er restauratie werk uitgevoerd in het park, zoals bijvoorbeeld de renovatie van de sluis. Op die plek, bij de sluis, komt het kunstwerk te staan dat Jan maakt, volgens het ontwerp van het Observatorium, in opdracht van een Engelse stichting die erfgoed (kanalen en bruggen) in stand houdt. Jan Kroes maakt het kunstwerk samen met zijn zoon Jelle-Jan en een drietal Engelse studenten. Dat kost hen twee weken fulltime werk, hier in Zweeloo, waarna begin september het kunstwerk, gedemonteerd, per vrachtwagen naar Londen wordt gebracht en door Jan en zijn mannen in het park weer in elkaar wordt gezet.

Ruud Reutelingsperger van het Observatorium werkte al eerder samen met Jan Kroes in de uitvoering van een kunstwerk in Dalen dat tot stand kwam in opdracht van de Stichting Natuurkunst Drenthe, de GreenArtSpot “Driftplein”. De oplevering daarvan is heel recent, 5 juni dit jaar. Ook voor Dalen heeft de kunstenaarsgroep Observatorium uit Rotterdam het ontwerp geleverd en uitgevoerd in samenwerking met Jan Kroes. En nu werken zij dan alweer opnieuw samen, in Londen nog wel!

Jelle-Jan Kroes, de zoon van Jan en Lammy Kroes, vindt dit een mooi project om ervaring op te doen. Hij studeerde bouwkunde in Groningen en gaat beginnen aan een twee-jarige masters’ opleiding constructie management in Enschede.  En dan is er, zoals gezegd, het Engelse deel van de equipe, Darrin Roberts (24), Tim Handley (27) en Will Elworthy (29). Zij logeren in Zweeloo en werken hier 2 weken mee aan de bouw van het kunstwerk. Drie wat oudere studenten die kozen voor een opleiding timmeren en meubelmaken omdat zij niet gelukkig waren met hun werk. Will, bijvoorbeeld, studeerde af aan de filmacademie, werkte voor de televisie maar zag er voor hem zelf in deze business geen toekomst. De andere twee Engelse mannen hebben hetzelfde, zij wilden iets met hun handen doen en er is voor dit soort werk, houtbewerking en restauratie, werk genoeg. Om die reden kozen zij voor een nieuwe studie en doen zij nu aan het eind van het eerste jaar een stage, in Nederland. Nog maar net aangekomen zijn ze al lovend over Zweeloo, vinden het heerlijk om hier buiten te werken. En dat het klikt met de familie Kroes is te zien, er wordt veel gelachen en ze begrijpen elkaar prima zo te zien.

Het kunstwerk gaat op 8 september per vrachtwagen naar Londen en wordt daar opgebouwd  bij de sluis. Het wordt 9 meter hoog, een strakke en moderne verbeelding van een sluiswachtershuisje. Voor het bedrijf van Jan Kroes’ houtzagerij en bouwbedrijf, is dit weer een bijzonder project, al is hij hier zelf heel bescheiden over en lijkt hij er zijn hand niet voor om te draaien. Maar dat zelfvertrouwen doet niets af aan de prestatie, een kunstwerk opleveren in hartje Londen. Veel succes!